Извините, этот текст доступен только на “Қазақша”.
Қазығұрт аудандық полиция бөлімінің учаскелік полиция қызметкерлер мен жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің «Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» маманымен бірлесіп, отбасылық тұрмыстық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілікті күшейтетін өзгертулер енгізілгені жөнінде ауыл тұрғындарымен кездесу өткізіп, түсіндірме жұмыстарын жүргізді.
Шара барысында сала мамандары отбасылық зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша ақпарат көрсетілген жаднамаларды таратып, осы бағыттағы сұрақтармен жүгінген әйелдерге құқықтық кеңес берді.
Алкогольді шамадан тыс тұтыну тек адам денсаулығына ғана емес, сонымен қатар отбасылық өмірге де терең әсер етеді. Отбасы – қоғамның негізі, оның беріктігі мен татулығы адамзаттың болашағын айқындайды. Алайда, отбасылық қатынастардағы келіспеушіліктер, жанжалдар мен зорлық-зомбылық жағдайларының басым бөлігі алкогольді ішімдіктердің салдарынан орын алады. Бұл мәселе тек жеке адамдардың арасындағы қарым-қатынасқа ғана емес, жалпы қоғамға да ауыр зардап әкеледі.
Алкоголь отбасылық өмірге кері әсер ететін ең негізгі факторлардың бірі болып табылады. Отбасындағы бір немесе бірнеше мүшенің алкогольге тәуелділігі жанұяның ішкі байланыстарын бұзады, сенімділікті әлсіретіп, тұрақтылықты жояды. Алкогольге тәуелділік адамның психикасына әсер етіп, оның мінез-құлқын өзгертуі мүмкін. Нәтижесінде адам ашушаң, агрессивті және жауапсыз бола бастайды, бұл отбасылық жанжалдардың көбеюіне әкеледі.
Алкогольді шектен тыс тұтынатын адамдардың эмоцияларын бақылауы қиындайды, олардың шешім қабылдау қабілеті төмендеп, еркіндік пен өзін-өзі ұстау қасиеттері әлсірейді. Бұл, әсіресе, отбасындағы жанжалдарға, кикілжіңдерге және агрессивті мінез-құлыққа жол ашады. Алкогольдің әсерінен шыққан отбасылық қақтығыстар көбінесе ауыр эмоционалдық және физикалық зорлық-зомбылыққа ұласуы мүмкін.
Алкогольдің отбасындағы балаларға әсері
Алкоголь тек ерлі-зайыптылар арасындағы қарым-қатынасқа ғана емес, сондай-ақ отбасындағы балалардың өміріне де кері әсер етеді. Алкоголь ішімдікке салынған ата-ана балаларына қажетті көңіл бөлмей, олармен эмоционалдық байланысын жоғалтып, тәрбиеде үлкен кемшіліктер жіберуі мүмкін. Мұндай жағдайда балалардың психологиялық денсаулығы бұзылып, олар өздерін керексіз сезініп, болашақта өз өмірлерінде де зиянды әдеттерге бейім болуы ықтимал.
Алкогольге тәуелді отбасында өскен балалардың көбінесе төмен өзін-өзі бағалау, мазасыздық, депрессия сияқты психикалық мәселелерге шалдығуы ықтимал. Олар зорлық-зомбылықтың құрбаны немесе куәгері болып, болашақта өз өмірлерінде де осындай үлгіні қайталауы мүмкін.
Қазақстандағы тұрмыстық зорлық-зомбылық: себептері мен жағдайлары
Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесі әлі де өзекті болып отыр. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, отбасындағы жанжалдардың басым бөлігі алкогольді ішімдіктердің әсерінен туындайды. Отбасы мүшелерінің біреуі немесе бірнешеуі алкогольге тәуелді болған кезде тұрмыстық зорлық-зомбылықтың туындау ықтималдығы бірнеше есеге артады.
Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылықтың негізгі себептерінің бірі – әлеуметтік-экономикалық қиындықтар, жұмыссыздық, қаржылық қиындықтар және отбасылық қатынастардың нашарлауы. Алкоголь бұл мәселелерді тек шиеленістіреді. Адамдар көбінесе ішімдікті стресс пен қиындықтардан құтылудың тәсілі ретінде қолданады, бірақ бұл керісінше, жағдайды одан әрі ушықтырады.
Сонымен қатар, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың тағы бір маңызды себебі – патриархалды мәдениет пен гендерлік теңсіздік. Көптеген отбасыларда әйелдердің құқықтары мен бостандықтары шектеліп, олардың пікірлері ескерілмейді. Мұндай жағдайларда алкоголь агрессия мен жанжалдардың басталуына түрткі болуы мүмкін. Ер адамдар ішімдік ішкен кезде өзін бақылаудан шығарып, әйелдер мен балаларға қатысты зорлық-зомбылық көрсетеді.
Алкогольді тұтынудың алдын алу және отбасын сақтау жолдары
Алкогольге байланысты отбасылық мәселелердің алдын алу үшін кешенді шаралар қабылдау қажет. Бұл үшін отбасылық құндылықтарды нығайту, халықты салауатты өмір салтына тәрбиелеу, отбасыларға психологиялық және әлеуметтік қолдау көрсету маңызды. Сонымен қатар, алкогольге тәуелді адамдарды дер кезінде емдеуге жіберу және оларға қажетті көмек көрсету де маңызды рөл атқарады.
Мемлекет пен қоғам бірлесе отырып, алкогольдің зияны туралы ақпараттандыру жұмыстарын күшейтіп, отбасыларды қиындықтарға төтеп беруге және өзара қолдау көрсетуге үйретуі тиіс. Әйелдер мен балаларды тұрмыстық зорлық-зомбылықтан қорғау және оларға құқықтық көмек көрсету мақсатында арнайы бағдарламалар мен орталықтар жұмыс істеуі керек.
Жалпы, алкогольдің отбасылық өмірге теріс әсерін болдырмау үшін әрбір азамат жауапкершілікпен әрекет етіп, өз өмірі мен отбасының денсаулығын қорғауға тиіс. Қоғамдағы зорлық-зомбылықтың алдын алу – тек құқық қорғау органдарының ғана емес, әрбір азаматтың міндеті. Татулық пен бірлікті сақтау – әрбір отбасын аман сақтаудың басты шарты.
