Қала экономикасын мемлекетсіздендіру.

Түркістан қаласының экономиканы мемлекетсіздендіру процессі аймақтың экономикалық дамуы үшін маңызды қадам болып табылады. Экономика қоғам дамуының негізі, ал Түркістан қаласы сол қоғмның негізгі буыны болып табылады. Өз кезегінде қала экономиканы реттеуді жүзеге асырады. Экономиканы ретеу қоғамдық даму мен қаланың экономикалық сипатына байланысты әр түрлі деңгейде және әр түрлі әдістер қолданылады. Экономиканы қалалық реттеуде қаланың рөлі оның экономикалық процестерді реттей алатын қабілеті экономика мен саясатың байланыстыратын экономикалық саясаттың жасалуына тәуелді болады. Экономикалық саясат дегеніміз экономикалық реттеудің шоғырланған мағынасын береді. Экономикалық заңдардың дамуын адамзат қоғамы саясатты қолдану арқылы жүзеге асырады. Қала қоғамның жемісі болып табылады және ол ылғи да рететуді қажет етеді. Байқасаңыз, Түркістан қаласының экнономикалық көрсеткіштерінде оң өзгеріс көп. Жүргізілген жұмыстардың артында орасан еңбектер бар және қала халқының әлеуметтік жағдайына тікелей әсер ететін факторлар. Мемлекетсіздендіру – экономикалық реформалардың маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Бұл процесс мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындар мен активтерді жеке меншікке ауыстыруды көздейді. Түркістан қаласы Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының айқын мысалы ретінде мемлекетсіздендірудің маңызды алаңдарының бірі болып табылады. Бұл мақалада Түркістан қаласының экономиканы мемлекетсіздендіру процесі, оның мақсаты мен міндеттері, экономикалық әсері және болашағы талқыланады.
Мемлекетсіздендірудің мәні мен мақсаты: Мемлекетсіздендірудің анықтамасы. Мемлекетсіздендіру – бұл мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындарды, активтерді және инфрақұрылымды жеке меншікке ауыстыру процесі. Бұл процесс экономикадағы мемлекеттік араласуды азайтып, нарықтық экономиканың тиімді жұмыс істеуіне жағдай жасайды. Мақсаты: Мемлекетсіздендірудің негізгі мақсаты – экономиканың тиімділігін арттыру, бәсекелестікті күшейту, мемлекеттік шығындарды азайту және мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру. Сонымен қатар, бұл процесс арқылы мемлекет бюджетіне қосымша кірістер түседі. Міндеттері: Мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындардың тиімділігін арттыру; Жеке сектордың дамуына жағдай жасау; Мемлекеттік шығындарды азайту; Экономикадағы мемлекеттік араласуды азайту; Бәсекелестікті күшейту: Түркістан облысындағы мемлекетсіздендіру процесі- Процестің басталуы. Түркістан облысында мемлекетсіздендіру процесі 1990 жылдардың басында басталды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін экономикалық реформалар жүргізу қажеттілігі туындады. Мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындарды жеке меншікке ауыстыру арқылы экономиканың тиімділігін арттыру көзделді. Кезеңдері: Бастапқы кезең (1990-1995 жылдар): Бұл кезеңде негізгі мемлекеттік кәсіпорындар мен активтер жеке меншікке ауыстырылды. Ауыл шаруашылығы, өндіріс және қызмет көрсету салаларындағы көптеген кәсіпорындар жекешелендірілді. Орта кезең (1995-2005 жылдар): Бұл кезеңде мемлекетсіздендіру процесі қарқын алды. Мемлекеттік меншіктегі ірі кәсіпорындар мен инфрақұрылым объектілері жеке меншікке ауыстырылды. Қазіргі кезең (2005 жылдан бастап): Бұл кезеңде мемлекетсіздендіру процесі жалғасуда. Нарықтық экономиканың тиімді жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындар мен активтер жеке меншікке ауыстырылуда. Негізгі салалар
Түркістан облысында мемлекетсіздендіру процесі ауыл шаруашылығы, өндіріс, құрылыс және қызмет көрсету салаларында кеңінен жүргізілді. Бұл салаларда көптеген мемлекеттік кәсіпорындар мен активтер жеке меншікке ауыстырылды.
Мемлекетсіздендірудің экономикалық әсері: Экономикалық тиімділік. Мемлекетсіздендірудің нәтижесінде экономикалық тиімділік артты. Жеке меншік сектордың дамуы арқылы кәсіпорындардың өндірістік қуаттары артты, жаңа жұмыс орындары ашылды және жалпы экономикалық өсім байқалды. Бәсекелестік
Мемлекетсіздендіру арқылы бәсекелестік күшейді. Жеке меншік сектордың дамуы нарықта жаңа ойыншылардың пайда болуына және бәсекелестіктің артуына алып келді. Бұл тұтынушылар үшін сапалы өнімдер мен қызметтердің қолжетімділігін арттырды.
3. Мемлекеттік шығындардың азаюы
Мемлекетсіздендіру арқылы мемлекеттік шығындар азайды. Мемлекеттік меншіктегі кәсіпорындарды басқару және оларды қаржыландыру үшін жұмсалатын шығындар төмендеді. Бұл мемлекет бюджетіне қосымша кірістердің түсуіне мүмкіндік берді.
4. Инвестициялар
Мемлекетсіздендірудің нәтижесінде жеке секторға инвестициялар тарту мүмкіндігі артты. Жеке меншік сектордағы кәсіпорындар мен активтерге инвесторлар қызығушылық танытып, инвестициялар көлемі артты. Бұл экономиканың жалпы дамуына ықпал етті.
5. Жұмыс орындары
Мемлекетсіздендіру арқылы жаңа жұмыс орындары ашылды. Жеке меншік сектордың дамуы жұмыссыздық деңгейін төмендетіп, халықтың өмір сүру деңгейін жақсартты.
Мемлекетсіздендірудің болашағы
1. Жеке меншік сектордың дамуы
Түркістан облысында мемлекетсіздендіру процесі жалғасуда. Жеке меншік сектордың дамуы арқылы экономиканың тиімділігі арттырылып, жаңа мүмкіндіктер ашылуда. Алдағы уақытта да мемлекетсіздендіру процесі арқылы аймақ экономикасының дамуына жағдай жасалмақ.
2. Инфрақұрылымды дамыту
Мемлекетсіздендіру арқылы инфрақұрылымды дамыту маңызды. Түркістан облысында көлік, энергетика, телекоммуникация және басқа да инфрақұрылым салаларын жеке меншік секторға беру арқылы олардың тиімділігін арттыру көзделуде.
3. Қаржы секторының дамуы
Қаржы секторын мемлекетсіздендіру арқылы оның тиімділігін арттыру мүмкіндігі бар. Түркістан облысында банктер, сақтандыру компаниялары және басқа да қаржы институттарын жеке меншік секторға беру арқылы олардың қызмет көрсету сапасын арттыру және инвестициялар тарту мүмкіндігі қарастырылуда.
4. Әлеуметтік саланы дамыту
Мемлекетсіздендіру арқылы әлеуметтік саланы дамыту да маңызды. Білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау салаларындағы мемлекеттік меншіктегі объектілерді жеке меншік секторға беру арқылы олардың тиімділігін арттыру және халыққа көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсарту мүмкіндігі бар.
Қорытынды
Түркістан облысындағы экономиканы мемлекетсіздендіру процесі аймақтың экономикалық дамуы үшін маңызды рөл атқаруда. Мемлекетсіздендіру арқылы экономиканың тиімділігі артты, бәсекелестік күшейді, мемлекеттік шығындар азайды және инвестициялар тарту мүмкіндігі артты. Алдағы уақытта да мемлекетсіздендіру процесі арқылы Түркістан облысының экономикасын дамыту және халықтың өмір сүру деңгейін жақсарту көзделуде. Мемлекетсіздендірудің тиімді жүргізілуі арқылы аймақ экономикасының тұрақты дамуы қамтамасыз етіледі.Қазақстан Рсепубликасының өз егемендігін алып, жаңадан анрықтық қатынастарға өтіп, дамудың нарықтық жолына түсуіне байланысты елдегі мемлекеттік ретттеудің мақсаты мен бағыттары өзгеріп, экономиканы мемлекеттік рететудің жаңа формалары мен әдістерін дамытудың қажеттігі туындады. Атап айтқанда, бастапқы жылдары елдің тұрақтылығын қамтамасыз ету, мемлекеттік меншікті жекешелендіру, әлеуметтік саланы қолдау, экономикалық өсуді қамтамасыз ету болып табылатын. Ал бүгінгі еліміздің аяғынан нық тұра бастаған кезеңде экономиканы мемлекеттік рететудің жаңа формалары мен әдістерін жүргізудің маңыздылығы туындап отыр. Ол әсіресе Қазақстанның алдағы жылдары әлемнің ең дамыған 50 елінің қатарына қосылуға ұмтылған бағдарламалар мен Жолдаулардың негізінде болып отыр. Сол себепті, Қазақстан үшін экономиканы мемлекеттік реттеу мен қолдаудың, дамытудың әдіс-шараларын ендігі жерде дамыған елдердің экономиканы реттеу мен ұлттық экономика үшін маңызды болып отырған салалар мен даму жолдарын мемлекеттік рететудің рөлі орасан зор болып табылады. Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын «Экономиканы мемлекеттік ретету: қағидалары мен үлгілері» деп бүгінгі таңдағы өзекті болып табылатын мәселеге байланысты тақырып алдым. Тақырыпты орындаудағы мақсат пен міндеттеріме келесілер жатады: экономиканы мемлекеттік рететудің қажеттігін, маңызын және қалыптасқан реттеу бағыттарын айқындау; экономиканы реттеудің қажеттігі мен ерекшеліктеріне тоқталу, нарықтық экономика кезіндегі мемлекеттік реттеудің әдістерін талдау және Қазақстан үшін бүгінгі таңдағы маңызды болып табылатын экономиканы мемлекеттік реттеудің әдістерін талдау болып табылады.